خبر

در صنعت مواد شیمیایی به‌ویژه در زمینه تولید امولسی‌فایرها و افزودنی‌های شوینده، سویامید (Soyamide) به‌عنوان یک محصول زیست‌پایه مهم شناخته می‌شود. سویامید معمولاً از روغن سویا به‌دست می‌آید و زیرمجموعه فرآورده‌های “شیمی مستقیم” محسوب می‌شود. این ترکیب شیمیایی، به‌ویژه در محصولات آرایشی-بهداشتی، شوینده‌ها و مواد پاک‌کننده کاربرد فراوان دارد. بنابراین، قیمت جهانی روغن سویا یکی از مؤلفه‌های کلیدی در تعیین خرید سویامید و قیمت نهایی محصول است. 

۱. تعریف مفاهیم کلیدی

۱.۱ روغن سویا

روغن سویا یکی از روغن‌های گیاهی متداول است که از بذر سویا استخراج می‌شود. این روغن پایه‌ای برای سنتز بسیاری از ترکیبات در صنعت “شیمی مستقیم” است.

۱.۲ سویامید

سویامیدها شامل آمیدهای چرب استخراج‌شده از روغن سویا هستند. ازجمله مثال‌های متداول آن، اولئامید سویامیدی و پالμιتمید سویامیدی است. در کاربردهای شوینده به‌عنوان:

امولسی‌فایر

ضدکف یا تنظیم‌کننده کف (anti-foam agent)

ماده پایدارکننده فرمولاسیون

۱.۳ شیمی مستقیم

“شیمی مستقیم” به معنای استفاده از مواد اولیه طبیعی یا نیمه‌تبدیل‌شده در فرایند تولید است. روغن سویا، از گیاه به محصول شیمیایی تبدیل می‌شود و با حداقل واکنش‌های پیچیده، سویامید تولید می‌شود.

۱.۴ ضرورت بررسی

با توجه به وابستگی قیمت سویامید به قیمت جهانی روغن سویا، تولیدکنندگان و خریداران این افزودنی باید تأثیر نوسانات بازار را پیش‌بینی کنند تا در زمان خرید سویامید تصیحیح فضای بهینه داشته باشند.

۲. موقعیت بازار روغن سویا و سویامید

۲.۱ عرضه و تقاضای روغن سویا

عواملی مانند شرایط کشاورزی، تغییرات اقلیمی، سیاست‌های تجاری جهانی، نرخ بهره و تقاضای غذایی در بازار جهانی روغن سویا اثرگذار هستند.

۲.۲ صنایع مرتبط با سویامید

صنایع شوینده و پاک‌کننده

تولید شامپو، صابون، مایع دستشویی

صنایع امولسی‌فایر و بازدارنده کف

در شیمی مستقیم علاوه بر آن‌که اطلاعات کافی از مواد اولیه و یا محصولات شیمیایی مورد نظر خود کسب خواهید کرد،

, خود را موظف می‌داند تا قیمت کف بازار مواد و محصولات شیمیایی را برای شما صنعتگران و مصرف‌کنندگان تضمین نماید.

۳. چرخه قیمت‌گذاری و نقش روغن سویا

۳.۱ ساختار هزینه تولید

هزینه تولید سویامید به عوامل زیر بستگی دارد:

1. قیمت روغن سویا

2. هزینه‌های انرژی، تجهیزات واکنش، کنترل کیفیت

3. هزینه حمل و نقل و ارز

4. سود تأمین‌کننده و واسطه‌ها

۳.۲ مکانیزم تأثیر

افزایش قیمت روغن سویا → افزایش قیمت مواد اولیه → افزایش نرخ سویامید → بالا رفتن هزینه‌ها در “خرید سویامید”.

کاهش قیمت سویا → کاهش هزینه‌ها و مزیت رقابتی برای تولیدکننده‌ها در قیمت‌گذاری سویامید.

۳.۳ تحلیل نمونه

فرض: اگر قیمت روغن سویا از ۱۲۰۰ دلار به ۱۵۰۰ دلار در تن افزایش یابد، تولیدکننده مجبور است ۱۰–۱۵٪ به قیمت سویامید اضافه کند و این تأثیر مستقیماً در قیمت بازار منعکس می‌شود.

۴. نوسانات بازار سویا و اثرات بر زنجیره تولید

۴.۱ عوامل مؤثر بر قیمت روغن سویا

الف) کشاورزی و اقلیم
خشکسالی، سیل، خش شدن خاک یا آفات کشاورزی باعث کاهش تولید و افزایش قیمت جهانی می‌شود.

ب) سیاست‌های تجاری
تعرفه‌های وارداتی، ممنوعیت صادرات، یا توافق‌نامه‌های تجاری بین کشورها مثل آمریکا بر قیمت جهانی تأثیر می‌گذارد.

پ) تغییرات اقتصادی کلان
نرخ ارز، نرخ بهره، تورم جهانی و قیمت نفت به‌طور غیرمستقیم بر قیمت روغن سویا مؤثرند.

ت) کاربردهای جایگزین روغن
گسترش مصرف روغن سویا در صنایع غذایی، بیو‌دیزل، داروسازی نیز باعث رقابت در تأمین و افزایش قیمت می‌شود.

۴.۲ مثال‌های تاریخی

سال ۲۰۲۱: گروه خشکسالی در آمریکای جنوبی باعث افزایش ۲۰٪ قیمت روغن سویا شد. نتیجه: قیمت سویامید حدود ۱۵٪ افزایش یافت.

سال ۲۰۲۳: اجرای تعرفه صادراتی از سوی یکی از کشورها باعث کاهش صادرات و افزایش ۱۸ درصدی قیمت سویا.

۵. مدیریت و راهکارهای کاهش ریسک

۵.۱ قراردادهای بلندمدت و شاخصی

تولیدکنندگان سویامید با انعقاد قرارداد بلندمدت (مثلاً یک ساله) با تأمین‌کننده‌های روغن سویا و شاخصی با رابطه مستقیم با قیمت جهانی سویا، می‌توانند از نوسان کمتری برخوردار شوند.

۵.۲ هجینگ و استفاده از ابزارهای مالی

بازار معاملات آتی سویا (CBOT) امکان هجینگ را برای تولیدکنندگان فراهم می‌آورد. با استفاده از این ابزار، تولیدکننده سهمی از ریسک قیمت را با سرمایه‌گذاران یا کارگزاری‌ها منتقل می‌کند.

۵.۳ تنوع‌بخشی به مواد اولیه

استفاده از ترکیب روغن سویا با روغن‌های دیگر مانند کانولا، نخل و تولید سویامید ترکیبی، منجر به کاهش وابستگی به یک منبع می‌شود.

۵.۴ افزایش بهره‌وری و کارایی

کاهش مصرف انرژی، بازیافت حلال‌ها در فرآیند “شیمی مستقیم” و افزایش بازده واکنش، هزینه تمام‌شده را کاهش می‌دهد.

۶. نقش “شیمی مستقیم” در تطبیق با تغییر قیمت

۶.۱ افزایش درجه آزادی در تولید

“شیمی مستقیم” امکان واکنش در فاز مایع یا فاز پیوسته، بدون نیاز به مراحل پیچیده را فراهم می‌کند، بنابراین در شرایط افزایش قیمت مواد اولیه، انعطاف‌پذیرتر عمل می‌کند.

۶.۲ کاهش هزینه‌های واحد واکنش

نیاز کمتر به حلال‌های گران‌قیمت

مصرف انرژی کمتر نسبت به سنتزهای سنتی

امکانات آزمایشگاهی ساده‌تر

همه این عوامل باعث کاهش حساسیت هزینه سویامید نسبت به نوسان قیمت روغن سویا می‌شوند.

۷. بررسی رقابت قیمت‌گذاری و بازار

۷.۱ مقایسه سویامید با محصولات نفتی

ترکیبات مشابه سویامید که از مواد نفتی استخراج می‌شوند، قیمت پایین‌تری دارند، اما در ارزیابی ارزش افزوده، تفاوت‌ها در موارد زیر محسوس هستند:

خواص زیست‌پذیری بهتر

بازاریابی سبز

استانداردهای زیست‌محیطی

در این راستا، بازار آماده پرداخت پریمیوم برای محصولات زیست‌پایه‌ای مانند سویامید است.

۷.۲ بازار محصولات نهایی

قیمت سویامید تأثیر مستقیم بر قیمت مواد شوینده، شامپو، صابون و پاک‌کننده‌ها دارد. درنتیجه، افزایش قیمت مواد اولیه مستقیماً اثر تورمی روی قیمت مصرف‌کننده می‌گذارد.

۷.۳ مزیت رقابتی در خرید سویامید

تولیدکنندگان با مذاکرات قوی، مدیریت زنجیره و استفاده از قرارداد شاخصی، سهم بازار کسب می‌کنند. خریدارهایی که بر قیمت توافقی بلندمدت تأکید دارند، که در رکود اقتصادی نیز قابل اتکا باشد، مزیت بیش‎تری دارند.

۸. مثال‌هایی از بازار داخلی و بین‌المللی

۸.۱ بازار جهانی

در کشورهای چین، هند، آمریکا و برزیل، تولید محصولاتی پایه زیستی افزایش قابل توجهی داشته است. سویامید جایگاه رو به رشدی در بازارهایی نظیر تمیزکننده‌های صنعتی ذهنی و محصولات آرایشی دارد.

۸.۲ بازار ایران

تولیدکنندگان داخلی سویامید از روغن وارداتی و جایگزین استفاده می‌کنند. نوسانات ارزی و شرایط تحریم تأثیر مضاعفی داشتند. با این حال، تولیدکنندگان توانستند قیمت را با استفاده از روش‌های داخلی کنترل کنند.

۹. چشم‌انداز آینده

۹.۱ قیمت جهانی سویا

با توجه به رشد تقاضای پلی‌استر و بیو‌دیزل از روغن سویا، پیش‌بینی می‌شود قیمت سویا برای کوتاه‌مدت (۱–۲ سال آینده) رو به صعود باشد. در بلندمدت، با کنترل تولیدات کشاورزی، نوسان کاهش یابد.

۹.۲ اثر بر نرخ سویامید

با افزایش قیمت روغن سویا تا ۲۰٪، احتمال افزایش ۱۵–۱۸٪ نرخ سویامید مطرح است.

۹.۳ انتشار محصولات با ارزش افزوده

با افزایش قیمت نفت و مواد نفتی، ارزش استراتژیک سویامید در بازارهای صادراتی افزایش یافته و هزینه‌های تولیدکننده ملی قابل رقابت‌تر می‌شود.

پیشنهادات اجرایی

1. تحلیل قیمت جهانی سویا به‌صورت ماهانه برای پیش‌بینی نوسانات بازار.

2. امضای قراردادهای شاخصی با بازنگری فصلی قیمت روغن سویا برای حفظ ثبات در خرید سویامید.

4. آموزش تیم فروش و فنی برای مدیریت فروش محصولات زیست‌پایه و تأثیر نرخ مواد اولیه.

5. بهره‌گیری از ابزار هجینگ در بازارهای آتی سویا برای کاهش اثر نوسان.

نتیجه‌گیری

قیمت جهانی روغن سویا یکی از مؤثرترین عوامل در قیمت سویامید و صد البته در تصمیم‌سازی برای خرید سویامید است.

به‌کارگیری قرارداد شاخصی، هجینگ، تنوع‌بخشی منابع و بهینه‌سازی واکنش از بهترین راهبردها برای مهار تأثیر نوسانات بر هزینه تمام شده است.

از دیدگاه تولیدکننده، خریدار و مصرف‌کننده نهایی، قیمت سویامید تابعی از فرآیندهای کشاورزی، اقتصادی،  و ابزارهای معاملاتی است.